Rzut karny w piłce nożnej – czym jest, zasady, kiedy występuje?

Co to jest rzut karny w piłce nożnej?

Rzut karny to uderzenie, które wykonywane jest z odległości 11 metrów od bramki drużyny przeciwnej. Jest on podyktowany przez sędziego w wyniku faulu lub zagrania ręką przez gracza drużyny przeciwnej w obrębie swojego pola karnego. W momencie wykonywania “jedenastki” w polu karnym mogą znajdować się wyłącznie zawodnik wykonujący stały fragment gry oraz bramkarz.

Strzał ten jest jednym z najpewniejszych sposobów na zdobycie gola, ale wymaga od zawodnika odpowiedniego skupienia i techniki. Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać zasady rzutów karnych oraz dowiedzieć się więcej na temat tego stałego fragmentu gry.

Kiedy przyznawany jest rzut karny?

Rzut karny przyznawany jest przez arbitra w konkretnych sytuacjach, które naruszają przepisy gry. Musi dojść do faulu lub zagrania ręką przez drużynę broniącą się we własnym polu karnym. Sędzia ma decydujące słowo w tej kwestii i podejmuje decyzję na podstawie obserwacji lub powtórek VAR.

Faul w polu karnym

Najczęściej rzut karny jest przyznawany przez faul w polu karnym. Może to być przewinienie w postaci nieprzepisowego zatrzymania przeciwnika, podcięcia go lub pociągnięcia za koszulkę. Nawet minimalny kontakt może skutkować podyktowaniem “jedenastki”, jeśli sędzia uzna, że wpłynął on na sytuację zawodnika atakującego. W dzisiejszych czasach technologia VAR pomaga w ocenie kontrowersyjnych sytuacji, co sprawia, że decyzje są bardziej sprawiedliwe.

Agresywne zachowanie i inne przewinienia

Nie tylko klasyczne faule mogą prowadzić do podyktowania rzutu karnego. Jeśli zawodnik dopuści się agresywnego zachowania, np. uderzenia rywala, także może to skutkować “jedenastką”. Inne przewinienia, takie jak celowe zagranie ręką w polu karnym, również są podstawą do przyznania rzutu karnego.

Zasady wykonywania rzutu karnego

Podczas wykonywania rzutu karnego bramkarz musi dotykać linii bramkowej przynajmniej jedną nogą do momentu kopnięcia piłki przez wykonującego rzut karny. Inni zawodnicy nie mogą znajdować się w polu karnym ani w jego okolicy. Sam rzut karny musi być wykonany do przodu. Każdy element – od ustawienia piłki po ruch bramkarza – jest ściśle określony w regulaminie FIFA.

Odległość i punkt wykonania

Rzut karny zawsze wykonywany jest z 11 metrów od bramki. Przed jego wyegzekwowaniem sędzia powinien sprawdzić, czy piłka znajduje się w odpowiednim miejscu. Jeśli zawodnik wykonał rzut z niewłaściwej pozycji, może zostać on powtórzony.

Pozycja strzelca i bramkarza

Podczas rzutu karnego w polu karnym może znajdować się tylko dwóch zawodników – strzelec i bramkarz. Reszta piłkarzy musi ustawić się poza polem karnym do momentu oddania strzału. Golkiper musi mieć przynajmniej jedną nogę na linii bramkowej, aż do momentu uderzenia piłki, natomiast gracz uderzający nie może się zatrzymać przed wykonaniem “jedenastki”.

Przepisy dotyczące powtórzenia rzutu karnego

Rzut karny może zostać powtórzony, jeśli bramkarz przedwcześnie opuści linię bramkową. Sędzia może również nakazać powtórkę, jeśli inni zawodnicy wbiegli w pole karne przed wykonaniem strzału. Z kolei jeśli strzelec popełni błąd, np. zatrzyma się całkowicie przed oddaniem strzału, to ten stały fragment gry może zostać unieważniony.

Techniki wykonywania rzutów karnych

Nie każdy rzut karny kończy się golem – wiele zależy od techniki wykonania i sposobu obrony bramkarza. Przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące tego, o czym powinien pamiętać zawodnik uderzający, jak i golkiper.

Technika strzelania

Strzelcy mają różne podejścia do wykonywania rzutów karnych. Niektórzy decydują się na mocny strzał w jeden z rogów bramki albo sam środek, inni czekają na ruch bramkarza, by uderzyć w przeciwnym kierunku. Popularną techniką jest tzw. „Panenka”, czyli lekkie podbicie piłki, aby zmylić bramkarza. Jednym z najlepszych wykonawców rzutów karnych na świecie jest Robert Lewandowski, który niemal zawsze potrafi zmylić golkipera.

Technika obrony

Bramkarz stara się rzucić w kierunku, w którym według niego będzie posłana piłka. Golkiperzy mają jednak trudne zadanie – nawet jeśli dobrze wyczują intencje strzelca, to w przypadku silnego uderzenia mogą nie zdążyć rzucić się za piłką. Refleks w tym wypadku jest najważniejszy.

Statystyki i skuteczność rzutów karnych

Statystycznie rzuty karne są jednym z najskuteczniejszych sposobów na zdobycie bramki w piłce nożnej. Szacuje się, że około 80% podyktowanych “jedenastek” jest zamieniane na gole. Jak widać, rzut karny to jeszcze nie bramka, ale szansa na jej zdobycie jest naprawdę spora. 

Skuteczność może się różnić w zależności od umiejętności wykonawcy oraz bramkarza. Strzelec ma przewagę, ponieważ bramkarz ma bardzo mało czasu na reakcję. Jednak presja psychiczna może wpłynąć na skuteczność strzału, zwłaszcza w kluczowych momentach meczu.

Wpływ na wynik meczu

Rzuty karne mogą mieć ogromny wpływ na wynik meczu, zwłaszcza w meczach o wysoką stawkę, gdy spotykają się zespoły o podobnym potencjale. Gdy w regulaminowym czasie gry czy dogrywce jest remis, o losach awansu do kolejnej rundy lub końcowego triumfu decydują rzuty karne. “Jedenastki” są ważnym elementem futbolu.

Seria rzutów karnych w rozgrywkach

Seria rzutów karnych to ostateczny sposób na wyłonienie zwycięzcy w meczach, które nie mogą zakończyć się remisem. Każda drużyna wykonuje po pięć rzutów karnych, a jeśli wynik nadal jest remisowy, przeprowadza się kolejne aż do momentu, w którym poznamy triumfatora. W takich sytuacjach presja jest ogromna. Każdy strzał lub obrona mogą zaważyć o końcowym rezultacie.